
طول اين ساز 180 سانتيمتر و از چوب درختان بومی ژاپنی ساخته شده است. اين ساز داراي 13 سيم است كه معمولاً روي 13 خرك متحرك در عرض ساز نواخته مي شوند. همچنين نوعي از كوتو با 17 سيم نيز وجود دارد.
نوازندگان ميتوانند زير و بمي سيمها را با حركت دادن خركهاي سفيد قبل از نواختن تنظيم كنند. براي نواختن ساز، سيمها با سه زخمه (picks) انگشتي كنده ميشوند و یا در غیر این صورت به عنوان مضراب (plectra) (روي انگشت شست، انگشت سبابه و انگشت مياني) نواخته میشوند.
بطور سنتي جنس سيمهاي كوتو از ابريشم است. اين سيمها با پايه (base) كه سيمها روي آن كشيده شدهاند، كوك مي شود. با يك زخمه و سه انگشت دست راست ( انگشت شست، اشاره و انگشت مياني) سيمها كنده مي شوند و مرتعش مي شوند.
تاریخچه ساز كوتو (koto)
معلم وي در اين ساز نوازنده درباري هاسوني (Hasuni) بود. هنگاميكه ياتسوهاشي كنگيو اين ساز را بكار گرفت او كوك (تنظيم) سيمها را با موسيقي و ترانههاي فولك ژاپني تطبيق داد، كه امروزه هنوز به عنوان جزئي از فرهنگ ژاپني شمرده ميشود.
اين امر براي بسياري از ترانههاي كوتوي رايج Rokudan و Shirabe حقيقت دارد. همچنين وي اين ساز را از زمره سازهاي اركسترال خارج كرد و آن را به عنوان يك ساز تكنوازي استفاده كرد. ياتسوهاشي كنگيو تمام عمرش تلاش كرد كه اين ساز را در ژاپن رايج سازد كه البته در اين امر موفق بود.
اولين بار كه اين ساز در اوايل دوره نارا در سال 784-710 به ژاپن معرفي شد داراي دوازده سيم بود كه تعداد سيمها به سيزده سيم افزايش يافت. اين ساز خاص در سراسر آسيا شناخته شده است ولي در اشكال مختلف: كوتوي ژاپني، كه مرتبط با zheng چيني است، gayageum كرهاي و dan tranh در کشور ویتنام. اين انواع مختلف سازها در دو فرم اوليه وجود داشتند: زيثر (zither) با خرك و زيثرهايي بدون خرك.
در مستندات ادبي ژاپني تصاويري از اين ساز ديده ميشود، در بخشي از داستانهاي گنجي (Genji)، گنجي شديداً عاشق زني مرموز شد كه هرگز او را نديده بود و تنها صداي نواختن كوتو را توسط اين زن از فاصله دور شنيده بود. احتمالاًياتسوهاشي كنگيو (1614-1685) اثرگذارترين فرد در توليد كوتو بوده است. اين نوازنده يك هنرمند روشندل و مستعد از شهر كيوتوی ژاپن بود که در نواختن ساز کوتو بسیار چیره دست بود.
توليدات ژاپني در زيثرهاي بدون خرك شامل كوتوي تك سيمه (ichigenkin) و كوتوي دو سيمه (nigenkin يا yakumo goto) هستند. در حدود دهه 1920، گورو موريتا نوع جديدي كوتوي دو سيمه خلق كرد، در اين نوع كوتو نوازنده كليدهاي بالاي سيمهاي فلزي را همانند آتوهارپ غربي ميفشارد. كه اين ساز بعد از دوران Taisho به عنوان taishogoto نامگذاري شد.
مياگي عمدتاً به عنوان شخصي كه كوتو را زنده نگه داشته در حاليكه هنر سنتي ژاپني در حال فراموشي بود و با موسيقي غربي در حال جانشيني بود، مشهور شده است. مياگي بيش از 300 كار جديد براي ساز کوتو قبل از مرگش ساخت و متأسفانه در يك حادثه قطار در سن 62 سالگي از دنیا رفت.
او همچنين كوتوي باس با 17 سیم را اختراع کرده است، خلق تكنيكهاي جديد نواختن ساز، دستگاههای سنتي پيشرفته و مهمتر از همه باعث رواج اين ساز شده است. او در خارج از ژاپن نيز اجراهايي داشت و تا سال 1928 قطعهاش براي كوتو و شاكوهاچي، هارو نو اومي (Haru no Umi) درياي بهاري براي سازهاي مختلف رونويسي شده بود. هارو نو او مي همچنين در آغاز سال نو در ژاپن نيز نواخته ميشد.
بيوه ساوايي، كازو ساوايي (Kazue Sawai) بزرگترين پشتوانه بينالمللي كردن و مدرنسازي كوتو هستند. در حدود 150 سال بعد از استقرار مجدد ميجي (Meiji)، ژاپني ها از آرمانهاي انزوا طلبان فاصله گرفتند و با آغوش باز تأثيرات آمريكا و اروپا را پذيرفتند؛ كه همين امر سبب شكلگيري انواع مختلف كوتو شد.
زماني كه يك خرك كوچك براي نتهاي خيلي پائين موجود نباشد، برخي نوازندگان ممكن است به عنوان يك اقدام اضطراري خرك را به صورت وارونه استفاده كنند. مطمئناً چنين ترتيبي ناپايدار است و احتمال افتادن خرك زياد است.
در هنگام نواختن، خركها ميشكنند و در برخي سازهاي قديميتر كه محل قرارگيري خرك به دليل استفاده زياد فرسوده ميشود، خركها ممكن است در هنگام نواختن بيفتند، بويژه در هنگام فشار دادن سيمها. انواع مختلف مواد براي پر كردن حفره ها با طول شش فوت و عرض يك فوت وجود دارند، در هر حال، بطور سنتي ساز كوتو روي كف زمين گذاشته ميشود و نوازنده براي نواختن آن زانو ميزند.
اين سيمها گران بوده و دوام چنداني ندارند و گفته ميشود از نظر توليد صدا موسيقياييتر هستند. سيمها با يك نيم گره به يك رول كاغذي يا مقوايي در اندازه يك ته سيگار، از طريق سوراخهايي در سر كوتو، بندكشي از طریق سوراخ هايي در عقب، سفت شده و با يك گره خاص بسته ميشوند.
هر يك مي توانند با كشيدن سيم از پشت سفت شوند، يا در كنار كوتو بنشينند، اگرچه اين حالت دوم سختتر است و نياز به قدرت بازوي بيشتر دارد. برخي سازها ممكن است داراي گوشي (tuning pins) همانند پيانو باشند كه تنظيم و كوك كردن را آسانتر میکنند.
يك انتهاي اين ساز كه به دليل پوسته رنگي توي چشم است، «سر اژدها» است كه شامل قسمتهايي همانند «شاخهاي اژدها» كه همان زيني خرك يا makurazuno، «زبان اژدها» و «چشمهاي اژدها» همان سوراخها براي سيمها و «پيشاني اژدها» فضاي بالاي makurazuno است. انتهاي ديگر كوتو «دم اژدها» ناميده ميشود و nutسيمها «شاخ ابري» ناميده ميشود.
ویژگیهای ساز كوتو (Koto)
اين ساز از دو قطعه چوب پالونيا ساخته شده است كه به صورت طولي از چوب درخت برش داده شده است. قطعه بالايي به شكل يك U وارونه تخليه شده است كه با قرارگيري روي قطعه زيرين، صفحه صدا (sounding board) ساخته ميشود. در سازهاي ارزانتر، اين دو قطعه به هم چسپانده ميشوند.
اين نوع سيمها داراي يك صداي mute بوده و بسيار گران و نازك و شكننده هستند. اين سيمها ممكن است براي يك اجرا دوام بياورند. امروزه در عوض سيمهاي نايلوني يا تتروني استفاده ميشوند.
اين نوع سيمها داراي دوام بيشتر بوده و صدايي قويتر و روشنتر (شفافتر) دارند كه شنوندگان معاصر آن را بيشتر ترجيح ميدهند. سيمهاي كوتو روي خركهاي متحرك بالانس ميشوند.
اين خركها از چوب ساخته شده ولي با استفاده از سيمهاي ابريشمي، چوب صدايي گرفته ايجاد ميكند. امروزه بسياري از خركها از نوعي پلاستيك ساخته ميشوند. خركهاي سازهاي گران قيمت از عاج ساخته ميشوند ولي از آنجا كه تجارت عاج متوقف شده از يك نوع پلاستيك با كيفيت بسيار بالا به جاي آن استفاده ميشود و اين نوع پلاستيك براي شبيهسازي صداي شفاف ويژه عاج استفاده ميشود.
طرز تولید صدا در ساز كوتو (Koto)
انتخاب اين نت با فاكتورهايي همانند اينكه چه نوع سازهاي ديگري همراه آن نواخته مي شوند، چه محدوده وكال براي آواز نياز است و غيره تعيين مي شود. همينكه نوازنده نت را براي اولين سيم انتخاب كرد، دستورالعملهايي با هر قطعه براي قرار دادن خركها نسبت به يكديگر وجود دارد.
اين نوع تنظيمات تقريباً معادل key signatures غربي است. در قطعات كلاسيك، تنظيم (كوك) اغلب يك گام پنتاتونيك (pentatonic) يا يك نسخه پيشرفته از آن گام است. از آنجا كه خركها ثابت نيستند، يك بازه نامحدود از كوك (تنظيم) امكانپذير است.
در قطعات مدرن، هر چيزي استفاده ميشود از گام هاي دو-ر-مي تا كوكها و تنظيمات ويژه توسط آهنگسازان براي يك قطعه يا افكت خاص. صداي شبيه چنگ كوتو براي شنونده دلپذير است و به آساني با بسياري از سازهاي غربي و سنتي تركيب ميشود.
در قطعات مدرن، دست چپ براي ويبراتو و پلاك كردن سيمها استفاده ميشود. موسيقي كوتو با كاراكترهاي ژاپني نوشته شده است. سيمها از شماره يك (پائينترين يا بمترين) تا شماره سيزده (بالاترين) شمارهگذاري ميشوند و كاراكترهاي اختصاص يافته به هر سيم نشان دهنده شماره آنهاست.
بنابراين موسيقي ساز كوتو يك سيستم نواختن با شمارههای مختلف است. این سیستم عموماً از راست به چپ و از بالا به پائين نوشته ميشود. البته، در برخي مدارس برای آموزش كوتوي ژاپني از چپ به راست مینویسند، كه حس خواندن موسيقي غربي را شبيهسازي ميكنند. البته موسيقي مدرن كه امروزه براي اين ساز نوشته ميشوند، اغلب نوشتار موسيقي 5 خطه غربي را استفاده ميكنند.